Nog niet zo lang geleden leek het leven gewoon door te gaan. In een veilige omgeving waar alles bekend en vertrouwd was. Nu hebben we ineens te maken met een onbekende vijand: corona. In een crisissituatie als deze, waarbij chaos en onzekerheid ontstaan, is het belangrijk dat de juiste leiders opstaan. Leiders die meebewegen en de kracht van mensen weten aan te boren.
Door een crisis wordt ons irrationele brein in hoge mate geprikkeld. We kijken naar wat mensen om ons heen doen en volgen de meerderheid. In onzekere en onduidelijke situaties wordt sociale druk steeds krachtiger. Uit meerdere onderzoeken is bijvoorbeeld al gebleken dat mensen in een brandende kamer blijven zitten als de rest dat ook doet. Dat zagen we ook met het hamsteren. Beginnen mensen eenmaal te hamsteren, dan volgen anderen vanzelf. Dit massale hamsteren werd daardoor een zichzelf vervullende voorspelling. We gingen massaal de supermarkten in, de schappen raakten leeg en de voorraad was nauwelijks aan te vullen, waardoor mensen bleven hamsteren.
Veiligheid bieden en kracht aanboren
Uit diverse onderzoeken is gebleken dat leiders in een crisissituatie de touwtjes in handen nemen en taken en verantwoordelijkheden terugpakken. Ze gaan meer controle uitoefenen, strakker sturen en pakken verantwoordelijkheden en beslissingsruimte terug. De omslag van top-down naar bottom-up en van directief naar dienend leiderschap kan tijdens een crisis zomaar verdwijnen. In eerste instantie is het pakken van die leidersrol ook nodig. De hele organisatie staat door het coronavirus op haar kop en veel is onduidelijk en onzeker. Wanneer kun je weer aan het werk? Hoe ga je om met projecten die nu echt opgepakt moeten worden? Corona zet ons in één keer in de zogenoemde storming fase.
De kaders zijn veranderd en vanuit een volledig nieuwe en onduidelijke situatie moeten we door. Nieuwe manieren van (samen)werken zijn nodig en een leider die nieuwe kaders stelt en richting geeft. Deze kaders en de bijbehorende argumentatie moeten duidelijk worden gecommuniceerd. Het doel is dat mensen zich weer veilig gaan voelen. Door de angst te benoemen en in beweging te komen, transformeert de angst in een positieve kracht. Er ontstaat moed, eigenaarschap en creativiteit die nodig zijn om de organisatie door onrustig vaarwater te loodsen, met aan het roer een competente leider.
Kansen pakken
We zitten niet in een tijdperk van veranderingen, maar een verandering van tijdperk. En zoals Darwin al zei: het is niet de sterkste of meest intelligente soort die overleeft, maar degene die zich het beste kan aanpassen aan veranderende omstandigheden. Dat geldt ook voor ondernemingen. Als de storming fase is doorlopen en de vragen zijn beantwoord, leidt de nieuwe kracht tot alternatieve werkwijzen en oplossingen. Kijk bijvoorbeeld naar de horecabedrijven die opwarmmaaltijden voor thuis maken en bezorgen. Online dienstverlening en thuiswerken krijgen onverwachte impulsen. Waar thuiswerken soms als niet mogelijk werd gezien, blijkt dit vaak toch goed uit te pakken. Veel ouderen leren opeens snel om te gaan met online media, zodat ze hun kleinkinderen kunnen blijven zien en niet in een sociaal isolement raken. Ook sportlessen en hulpverlening blijken online door te kunnen gaan.
Stimulerend leiderschap
Hieruit blijkt maar weer eens welke veerkracht de mens heeft en hoe snel wij ons kunnen aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Geef dat vertrouwen aan je medewerkers. Zelf de controle blijven houden en weinig vertrouwen uitstralen leiden tot een angstreactie in de hersenen van medewerkers, met een vecht- of vluchtreactie als gevolg. Maar om uit de crisis te komen, wil je juist dat mensen hun creativiteit en innovatieve vermogen aanspreken. Dat mensen zelf eigenaarschap tonen, dat ze gaan nadenken over een andere inrichting van de processen en meer gebruikmaken van digitaal gereedschap. Passen onze systemen nog bij deze tijd, kunnen we dingen verbeteren? Wat dat betreft komt de huidige situatie perfect overeen met de transitie waarin we al zaten. Alleen dan versneld. Daar kan elke organisatie haar voordeel mee doen, op voorwaarde dat een competente leider hiervoor de emotionele en praktische ruimte creëert.
Wil je hierover meer weten?
Wij denken graag met je mee. Bel ons op nummer 070-346 92 05 voor meer informatie en relevante referenties. Natuurlijk kan dit ook online via info@h-c.nl.